Blog
3 vlogs op prachtigafscheid.nl
Onze zustersite heet www.prachtigafscheid.nl. Deze website wil graag ideeën en suggesties aanreiken die een afscheid waardevoller kunne maken. We hanteren daarbij de slogan: ‘een afscheid moet ONvergetelijk zijn… niet ONbetaalbaar. We hebben op deze site al inmiddels 3 vlogs gepubliceerd: https://prachtigafscheid.nl/vlogs
Mogen we even voorstellen: onze nieuwste telg
Omdat we deze website volledig willen richten op het herdenken, onder andere door middel van onze ‘Memorials’, hebben we nu ook www.prachtigafscheid.nl gelanceerd.
Deze website wil graag ideeën en suggesties aanreiken die een afscheid waardeoller kunne maken. We hanteren daarbij de slogan: ‘een afscheid moet ONvergetelijk zijn… niet ONbetaalbaar.
We hebben op deze site ook een nieuw blog gepubliceerd: https://prachtigafscheid.nl/kan-de-dood-ook-zonder-de-gladiolen/
Een nieuw fenomeen: de ‘deathfluencer’
Al ruim een jaar bevinden we ons in een pandemie en dat doet iets met ons als mens.
We zijn ons steeds vaker al op jonge leeftijd bewust van het gegeven dat het leven iets ‘eindigs’ is. Waar velen vroeger ‘De dood’ parkeerden naar ‘iets van later’, waar je je nog niet druk om hoefde te maken, heeft deze tijd ervoor gezorgd dat er een nieuwe vorm van bewustwording omtrent de eindigheid van leven is gekomen. De pandemie is niet alleen vervelend, maar voor sommigen zelfs levensontwrichtend. Het feit dat we de dood niet meer wegstoppen ver achterin ons hoofd en er openlijk over nadenken, is als winst te beschouwen.
We bevinden ons in een collectieve angst en dit besef heeft ook op het gebied van de zogenaamde ‘influencer’ een bepaalde nieuwe trend teweeg gebracht. Zo is er sinds kort het fenomeen van de ’deathfluencer’: de influencer die je meeneemt in alles wat met ‘de dood’ te maken heeft.
De term deathfluencer is uit Amerika komen overwaaien en daarmee wordt bedoeld: mensen met een groot Social Media – bereik, die allemaal iets doen om vernieuwde manieren te bedenken over ‘hoe om te gaan met de dood. ’
Eén van deze deathfluencers is de Nederlandse Claudia Crobatia. Zij benadrukt in haar vlogs op youtube de schoonheid en de geschiedenis die verborgen ligt in graven. Mede door een begraafplaats te bezoeken, kun je aan de inscriptie van een grafsteen soms achterhalen, wie er geleefd heeft en wie deze persoon was. Eigenlijk kan een bezoek aan een graf van mensen die je niet kent, gezien worden als een postuum eerbetoon aan hen, die hun hele leven hier op aarde volbracht hebben. Maar Claudia’s interesse in ‘De dood’ is groter. Zo lanceert ze binnenkort met de website ‘als de dood’ waarin ze de angst voor de dood gaat onderzoeken.
Lees meerJonge kinderen en ‘het rouwen’
De definitie van rouwen Rouwen is ’een verlies een plaats geven in je leven’.
Als mens hechten we ons aan andere mensen. Als iemand overlijdt die belangrijk voor je was, is het normaal dat je verdriet hebt. Het fijne geluksgevoel van een sterke familieband of een warme vriendschap maakt dat je diegene mist als hij of zij er niet meer is. Dat verdrietgevoel kan heel lang blijven maar je kunt er na verloop van tijd steeds beter mee omgaan. De overledene is dan zeker niet vergeten, blijft in je gedachten maar je hebt hem of haar voor jezelf een nieuwe plaats gegeven.
Kinderen rouwen anders dan volwassenen. Het begrip ‘dood’ is voor kinderen tot een jaar of tien onwerkelijk. Ze zien het in eerste instantie als een tijdelijke toestand, zoiets als slapen of weggaan en dan terug komen. De stappen in hun rouwverwerking – ontkenning, boosheid, het gevecht, de depressie en de aanvaarding – lijken op die van volwassenen maar er zijn ook een aantal specifieke leeftijdsgebonden reacties. Jonge kinderen zijn bij het overlijden van een ouder vaak eerst bezorgd over de gevolgen voor hun eigen wereldje “Waar ga ik nu slapen?”, “Wie brengt mij nu naar school?”. Als een klasgenootje overlijdt is de eerste reactie vaak welke gevolgen dat voor hen persoonlijk heeft: “wie moet er nu naast me zitten?”, “met wie moet ik nu dan gamen?”
Het is voor de manier waarop kinderen met rouwen omgaan van doorslaggevend belang hoe de volwassenen in hun omgeving er mee omgaan. Als zij hun verdriet laten zien, zullen kinderen dat ook doen. Zien kinderen volwassenen niet huilen en verdrietig zijn, dan zal t een kind zijn rouwen weken tot maanden uitstellen tot het zich veilig genoeg voelt om het verdriet toe te laten.
Alle onderzoeken naar het rouwen door kinderen benadrukken dat kinderen echt betrokken moeten worden bij afscheidsrituelen.
Rouwverwerking en de BDE (Bijna-dood-ervaring)
Rouwverwerking en de BDE (Bijna-dood-ervaring)
Uit veel onderzoek dat is gedaan het naar het verliezen van een geliefde en het omgaan daarmee, is naar voren gekomen dat de onzekerheid over wat er ‘is’ na de dood, vaak een grote rol speelt in de rouwverwerking. Het zal nauwelijks verrassend zijn dat ook wij bij ‘in onze gedachten’ daar geen sluitend antwoord op kunnen geven. Het is ook een onderwerp dat een religieuze component kent omdat alle geloofsrichtingen daar hun eigen overtuiging in hebben, waar veel atheïsten er weer ‘heilig’ van overtuigd zijn dat de dood een eindstation is: ‘het grote niets’.
Omdat herdenken ne rouwverwerking het DNA van deze website zijn, willen we graag aandacht geven aan de Bijna-Dood-Ervaring. Dit omdat we het gevoel hebben dat het voor veel mensen een troostrijke gedachte is dat hun geliefde niet in ‘het grote niets’ is verdwenen. En misschien neemt het ook wat angst weg voor datgene wat ons allemaal te wachten staat.
Wetenschappers blijven vaak ver weg van dit onderwerp omdat het niet iets is dat ze ‘meet- en weetbaar’ kunnen maken door een gedegen wetenschappelijk onderzoek. In dat kader willen wij graag twee publicaties onder de aandacht brengen die verder gaan dan hypotheses en interpretaties.
De Nederlandse cardioloog en onderzoeker Pim van Lommel heeft in 2007 het boek ‘Eindeloos bewustzijn’ geschreven (in 2017 verscheen een jubileumeditie). Daarin gaat hij dieper in op het enorme aantal Bijna Dood Ervaringen dat hij wetenschappelijk heeft onderzocht. Zijn conclusies zijn in het begin van deze eeuw ook gepubliceerd in het meest toonaangevende medische tijdschrift ‘The lancet’. Opmerkelijk is dat de mensen met zo’n BDE wereldwijd en volkomen onafhankelijk van wat ze wel of niet geloven en wat hun etnische achtergrond is, allemaal een nagenoeg soortgelijke ervaring hebben.
Het rouwproces van een kind of tiener
Rouwen is geen leuk proces want als je rouwt, voel je je verdrietig.
Toch blijkt het rouwen voor de verwerking van het verdriet, van grote noodzaak te zijn om weer op een volwaardige manier kunnen doorgaan in het leven. Zoals Susanne Eijssen al schreef in een artikel uit 2019 (https://www.nieuwetijdskind.com/wanneer-onderdrukte-rouw-een-blokkade-vormt-in-je-bewustzijnsproces ) kan onderdrukte rouw een blokkade vormen in iemands bewustzijnsproces. Mensen die de confrontatie met hun gevoel niet willen aangaan, mensen die weglopen van hun verdriet, komen vaak al snel in nog veel grotere problemen. Dit geldt in hoge mate zeker ook voor kinderen.
Kinderen zijn doorgaans gewend om bij de dag te leven en nemen soms niet de tijd om te rouwen. Soms schamen ze zich ervoor om verdrietig te zijn. Huilen en verdriet zijn niet “cool”!
Hun vriendjes en vriendinnetjes zien hen nu eenmaal liever lachend dan aangeslagen door hun verdriet.
Ze zullen het misschien nog wél delen met een boezemvriend of -vriendin die ze heel erg vertrouwen, maar ze zullen het rouwen zeker niet graag aan de grote klok willen hangen. En dat hoeft ook niet, maar rouwen is wél nodig. Hierover schreef Drs Vos van der Hoeven een interessante observatie ‘Rouwen bij jonge kinderen’ die terug te lezen is op https://www.opvoedadvies.nl/rouwkind.htm
Als volwassen mensen kunnen wij met onze auto naar de begraafplaats rijden en daar ter plekke als het ware even in gesprek gaan met de overleden geliefde, even één zijn met ons gevoel. Kinderen hebben soms die mogelijkheid niet, zeker niet als die ene Opa, Oma of goede vriend niet in hun woonplaats is begraven. Kinderen zijn wel handig met computers en voor kinderen is de digitale wereld net zo écht als de werkelijke wereld. Daarom is het zeker ook in het belang van kinderen en jonge adolescenten om een digitale plaats te hebben om te rouwen.
Lees meerHerdenken, verdriet en positiviteit
De wet van de aantrekkingskracht , ofwel ‘The Law of Attraction’ bepaalt dat wat wij aandacht geven en wat onze energie krijgt, bepaalt wat wij ook naar ons toetrekken.
De basis voor deze universele wet ligt zelfs wetenschappelijk vast in de meeste recente wetenschappen, die van de kwantum mechanica en de kwantum biologie.
Deze nieuwe kennis biedt ongekende inzichten en mogelijkheden maar ook enorme uitdagingen.
Want natuurlijk willen we allemaal graag positiviteit ins ons leven. Fijne gebeurtenissen, voorspoed, gezondheid, liefde en alles wat het leven zo mooi maakt… Maar wat nu als het echt even tegen zit?
Je trekt aan wat je aandacht geeft. Jouw gevoelens en gedachten bepalen wat er op je af zal komen. Maar als je geen cent te makken hebt of je hondsberoerd voelt. Hoe moeilijk is het dan om toch positieve gedachten te hebben!
Als je iemand die alles voor jou betekende, bent kwijt geraakt… hoe kun je dan positieve gedachten hebben zodat je ook nieuwe positiviteit en positieve gebeurtenissen zult aantrekken?
Daar ligt ook werkelijk de uitdaging.
Vanuit echte ervaring gesproken, is dit een niet eenvoudig, maar wel zeer heilzaam proces.
Denk eens aan een enorme oceaanstomer die wil aanmeren aan de kade. Het touw waarmee dat gebeurt, is mega dik, en super zwaar. Onmogelijk om dat vanaf het schip naar de wal te gooien. Daartoe gebruikt met kleine ‘voortouwen’ waarmee uiteindelijk dat grote touw op de kade gehaald wordt om definitief aan te leggen.
Die ‘voortouwen’ zijn in ons voorbeeld kleine gedachten, kleine brokjes positiviteit die enorm helpen om het uiteindelijke doel te bereiken.
Focus je niet op wat je bent kwijt geraakt maar juist op wat je hebt gehad met degene die je bent verloren. Die momenten van geluk,
Lees meerHerdenken is positieve energie
Als je iemand verloren hebt die veel voor je betekende, dan lijkt het soms of het aan hem of haar terugdenken jou negatieve energie geeft: verdriet, tranen zelfs en een gevoel van verlatenheid en eenzaamheid.
Het wonderlijke hiervan is dat het eigenlijk pure positieve energie is. Je denkt terug aan hoeveel je om iemand gaf, van iemand hield. Welke geweldige dingen jullie samen hebben meegemaakt en hoe belangrijk hij of zij voor jouw is. Hierbij gebruik ik bewust het woord ‘is ‘in de tegenwoordige tijd want degene die er dan misschien in fysieke zin niet meer is, leeft volop door in jouw geest en gedachten. Het maakt ook volledig niets uit welk geloof je aanhangt, welk wereldbeeld je hebt of hoe je überhaupt verder in het leven staat. Vast staat dat degene die niet meer fysiek onder ons is voor altijd jouw leven heeft beïnvloed en dat nog steeds doet.
Onmiskenbaar wordt je leven anders als iemand die belangrijk voor je is afscheid neemt van het fysieke lichaam. Je mist de aanraking, de wetenschap dat je hem of haar direct kunt spreken of zien, het rechtstreekse contact… maar feit is dat zijn of haar energie er nog wel is. De natuurkundige wet van behoud van energie geeft daar zelfs een wetenschappelijke onderbouwing voor waaraan ook een atheïst nog troost zou kunnen ontlenen. De vele geloofsrichtingen die wij als mens kunnen hebben, geven daar ook ieder een eigen interpretatie aan. De modernste wetenschappen als kwantum mechanica en kwantum biologie hebben er weer hele nieuwe baanbrekende inzichten over verschaft…
… Maar wat betekent dit alles als je als het ware ‘vast zit’ in het verdriet dat je voelt na een sterfgeval?
… Geef jezelf dan vooral de tijd en de ruimte om het verlies te aanvaarden.
Lees meerHerdenken en herinneren in gedachten en gedichten
Wat is dat toch een wonderlijk fenomeen. Je raakt iemand kwijt die je zeer dierbaar is en opeens ‘schieten woorden je tekort’, of ‘kun je geen woorden vinden die uitdrukking kunnen geven aan…’
Op zo’n moment zijn je emoties of je gevoel voor iemand zo heftig dat het lijkt of de woorden die dat beschrijven gewoonweg niet bestaan. Of dat alles wat je er over probeert te zeggen geen recht doet aan wat je werkelijk voelt. Je zoekt woorden om je overleden moeder of vader te herdenken, van een partner die zo’n deel van jou uitmaakte dat je het verlies voelt als een soort amputatie van een stuk van jezelf.
Rouwen en rouwverwerking zijn ingewikkelde processen De bekende arts en psychiater Elisabeth Kübler-Ross heeft baanbrekend onderzoek gedaan naar hoe wij mensen rouwen en met een dergelijk verlies omgaan en hoewel ieder mens ook daarin weer uniek is onderscheidt zij vijf fasen van rouw die herkenbaar zijn in elke emotionele reactie op een dergelijk persoonlijke trauma en verandering: ‘ontkenning, woede, onderhandelen, depressie en aanvaarding’. Het zal voor heel veel mensen enorm herkenbaar zijn om hier ets meer over te lezen en het kan ook helpen een ander te begrijpen die een dergelijk verlies geleden heeft. Kijk als je geïnteresseerd bent eens op de volgende website https://www.kublerrossvlaanderen.be.
Kübler-Ross benoemt ook de zogenaamde ‘Unfinished Business’ en bedoelt daarmee de onverwerkte emoties en ervaringen. Een van de manieren om daarmee om te gaan is het benoemen van je verlies, erover kunnen praten, je emoties met anderen te delen en juist wel de woorden kunnen vinden die kunnen overbrengen wat je voor iemand voelt. Woorden die helend kunnen werken omdat ze de positieve energie kunnen ‘dragen’ die jij nodig hebt om verder te kunnen, allereerst in het rouwproces en daarmee automatisch met jouw leven.
Lees meerHerdenken en muziek
Het zijn wonderlijke tijden als ik (medio december 2020) deze blog schrijf. We zijn beland in een volledige lockdown en om mij heen zie ik zelfs op grotere afstand de somberheid van de gezichten afstralen. Natuurlijk voel ik zelf ook ‘de blues’ over de situatie zoals die nu is. In april hebben we mijn moedertje moeten begraven zonder dat anderen ook afscheid van haar konden nemen.
Als coronaslachtoffer overleed ze tijdens de eerste golf en hebben wij als gezin twee volle weken als ‘marsmannetjes’ in een corona-broeinest rondgelopen en durfden we het niet aan anderen bij haar crematie uit te nodigen. Een paar maanden later stierf mijn lievelingsoom als laatste familielid van die generatie… Vakantie, feestjes, wintersport… alles is gecancelled… dus begrijp ik mezelf als mijn doorgaans positieve en vrolijke natuur op een wat lager pitje staat.
Maar wat mij persoonlijk altijd weer helpt is … op dan de juiste muziek voor dat moment te kunnen horen. Als mega verzamelaar heb ik die gelukkig altijd direct bij de hand. Zelf heb ik ruim 10 jaar radio gemaakt en altijd weer gemerkt hoe belangrijk muziek kan zijn om mensen zich weer beter te laten voelen. Voor mij persoonlijk kan dat het ene moment het Ave Verum van Mozart zijn en een volgend moment Boudewijn de Groot, Metallica, Pink Floyd, André Hazes of nog heel veel anderen.
De juiste snaar wordt bij mensen geraakt door de juiste muziek.
Vaak zijn uitvaarten rijkelijk aangekleed met de lievelingsmuziek van de overledene en krijgen bepaalde nummers die dan gebruikt worden, voor de achterblijvers vanaf dat moment een diepere lading en herinnering mee. Ik heb zelf veel radioprogramma’s met interviews gemaakt die werden afgewisseld door de muzikale keuzes van mijn hoofdgast waardoor het programma veel persoonlijker en ‘invoelbaarder’ werd. Programma’s die destijds altijd zeer goed werden beluisterd en ontvangen.
Lees meer